Stalag VIII A – (niem. Stammlager für kriegsgefangene Mannschaften und Unteroffiziere) były Międzynarodowy Obóz Jeńców Wojennych (dla szeregowców i podoficerów).
Stalag VIII A to niemiecki obóz jeniecki z czasów II wojny światowej znajdował się na terenie obecnego Zgorzelca (kiedyś Görlitz). Obóz planowano założyć początkowo w Reichenbach/Oberlausitz, lecz ostatecznie zdecydowano się utworzyć go w oddalonym o 10 km Görlitz. W 1939 roku na terenie Dolnego Śląska istniały trzy stalagi: w Zgorzelcu VIII A, w Łambinowicach VIII B, w Żaganiu VIII C. W późniejszych latach otworzona jeszcze 3 inne stalagi. Stalag w Görlitz istniał do 7 maja 1945 roku. Stalag VIII A obejmował powiaty: trzy sudeckie – Broumov, Trutnov, Vrchlabi i Rotenburg, Bolesławiec, Bystrzycę Kłodzką, Dzierżoniów, Jawor, Jelenią Górę, Kłodzko, Lubań, Lwówek Śląski, Środę Śląską, Strzelin, Świdnicę, Wałbrzych, Ząbkowice, Zgorzelec, Złotoryję.
Stalag VIII A mieścił się w pobliżu poligonu wojskowego Wermachtu. Dzięki bliskości wojska mogło być ono wykorzystywane do pełnienia straży i pomagania w czasie buntów. Początkowo więźniowie umieszczani byli w obozie przejściowym przy ulicy Lubańskiej. Spali w namiotach, a w ciągu dnia budowali baraki w obozie na Ujeździe. Planowano umieścić tam 3 tys. „stałych” jeńców i 200 osób służby, natomiast maksymalnie mogło tam przebywać 15 tys. osób.
W podobozie znajdowały się: łaźnia, poczta, baraki sanitarne, więzienie, barak dezynfekcyjny. W obozie właściwym były: baraki (początkowo drewniane, później murowane o wymiarach 30m x 10,60m x 10m), dwie kuchnie (osobna dla jeńców radzieckich), barak karny, kantyna, barak teatralny, biblioteka, ubikacje ogólne, kaplica, boisko sportowe. Obóz posiadał dwie bramy: wschodnią i zachodnią. Były one pod napięciem, sygnalizowały to tablice ostrzegawcze. Baraki budowane były z cegły o grubości 25 cm, kryte dachem dwuspadowym płaskim, pokrytym papą; posadzka była ceglana.
W pierwszym okresie istnienia obozu dominującą nacją byli Polacy. Stanowili oni ogromną większość 10 tys. więźniów zgorzeleckiego obozu. Od wiosny do czerwca 1940 roku większość Polaków przewieziono do innych obozów na zachodzie Rzeszy. Latem do Stalagu przybyło 20 tys. Belgów i Francuzów. W marcu 1941 trafiło tu ok. 2,3 tys. Jugosłowian, a w styczniu 1942 roku przybył pierwszy transport jeńców radzieckich, których we wrześniu 1943 było już 20 tys. Jesienią 1943 w Stalagu pojawili się jeńcy brytyjscy, spośród których większe grupy stanowili Anglicy, Nowozelandczycy, Australijczycy i Południowoafrykańczycy (razem ok. 3 tys. żołnierzy). Po obaleniu Mussoliniego i przystąpienia Włoch do koalicji antyfaszystowskiej obóz stał się miejscem internowania ponad 6 tys. żołnierzy włoskich. W 1944 do obozu przybyli powstańcy: żołnierze powstania warszawskiego i Słowacy walczący w Słowackim Powstaniu Narodowym.
W styczniu 1945 roku do Zgorzelca trafiło 1800 Amerykanów, przywiezionych z innych obozów 10 lutego 1945 r. nastąpiła znaczna ewakuacja obozu. Jeńcy musieli przebywać pieszo do 30 km. dziennie. Po tygodniu czoło kolumny dotarło do Miśni, gdzie musieli w ciężkich warunkach przeprawiać się przez Łabę. Grupa łambinowiecko – zgorzelecka została za Łabą podzielona na dwie części: W obozie pozostało sporo jeńców radzieckich, 217 Polaków przybyłych z Tangerhutte, jeńcy z powstania słowackiego, jedna karna kompania francuska, karny oddział jugosłowiański oraz mniejsza liczba jeńców innych narodowości.
7 maja 1945 r. odbyła się ostatnia piesza ewakuacja obozu, która trwała trzy dni. Wojska radzieckie wyzwoliły jeńców na terenie Czechosłowacji. Część ciężko chorych pozostała w obozie. Natomiast 8 maja Armia Radziecka wyzwoliła cały obóz.